Ferrari ushın derekti kóriw

'''Ferrari [[:en:Società per azioni|SpA]]''' (/ f ə ˈ r ɑːr i / <small>italyancha: </small>[ferˈraːri]) — [[:en:Maranello|Italiyanıń Maranello]] qalasında jaylasqan sánatli sport avtomobilleri óndiriwshi kompaniya. 1939 -jılda [[:ru:Ferrari,  Entso|Enzo Ferrari]] tárepinen [https://www. alfaromeo. com/ Alfa Romeo] báyge bóliminden ''[[:en:Auto Avio Costruzioni 815|Auto Avio Costruzioni]]'' atı menen tiykar salınǵan kompaniya esaplanadı. Kompaniya 1940 -jılda birinshi mashinasın islep shıǵarǵan hám 1947-jılda óziniń birinshi Ferrari nıshanlı avtomobilin ommaga kórsetken.
[[File:GESTIONE_SPORTIVA_FERRARI_(36309430764).jpg|240px|thumb|Jámáát SpA Avtomobilsozlik|1939-jıl 13-sentyabr]]
[[File:Scuderia_Ferrari_ (cropped).png|thumb|240px|Exor Nv]] 
[https://www. fiat. com/ Fiat SpA] 1969 -jılda Ferrarining 50% úlesin satıp aldı hám 1988-jılda óz úlesin 90% ge shekem keńeytirdi. 2014-jıl oktyabr ayında [https://fcagroup-me. com/ Fiat Chrysler Automobiles (FCA) ] Ferrari SpA'ni FCA'dan ajıratıw niyetin járiyaladı. daǵazaǵa kóre, FCA Ferrarining 90% ga iyelik etedi<ref>[https://web. archive. org/web/20140513172137/http://www. fiatspa. com/en-US/investor_relations/financial_reports/FiatDocuments/Menenci/2013/2013_annual_report.pdf " Fiat 2013-jıllıq esabati" ]</ref><ref>[http://www. fcagroup. com/en-US/media_center/fca_press_release/FiatDocuments/2014/october/FCA_Announces_Board_Intention_to_Spin_Off_Ferrari_S_p_A_.pdf " FCA basqarıw keńesi Ferrari SpA-ni aylandırıw niyetin járiyaladı" ]</ref>. Ajırasıw 2015-jıl oktyabr ayında [https://web.archive.org/web/20221014202117/http://www.ru/ investing. com/equities/ferrari-nv Ferrari Nv] ni (Niderlandiyada dizimge alınǵan kompaniya ) Ferrari SpA toparınıń jańa xolding kompaniyası retinde shólkemlesken. Ajırasıwdıń qalǵan basqıshları arqalı FCA dıń Ferrari biznesindegi aktsiyaları FCA aktsiyadorlariga bólistirildi, 10% bolsa [[:en:Piero Ferrari|Piero Ferrari]] ga tiyisli bolıwda dawam etdi<ref>[https://www. forbes. com/sites/billvisnic/2015/07/23/wall-street-buckle-up-ferrari-officially-files-for-ipo/ " Uoll-strit, baylanıstırń! Ferrari IPO ushın rásmiy arza berdi" ]</ref><ref>[[:en:The Wall Street Journal|The Wall Street Journal]]</ref>. Spin-off 2016 -jıl 3-yanvarda juwmaqlandi<ref>[https://web. archive. org/web/20160213172249/http://corporate. ferrari. com/en/investors/ferrari-spin " Questions and answers regarding the Ferrari spin-off" ]</ref>.

Kompaniya óziniń pútkil tariyxı dawamında báyge degi turaqlı jumıstiroki menen, ásirese, eń áyyemgi hám [[:en:Scuderia Ferrari|eng tabıslı báyge jámááti bolǵan]], eń kóp konstruktorlar chempionatlarini (16 ) ótkergen hám eń kóp aydawshıları [https://www. formula1. com/ Formula 1] báygelerinde turaqlı jumıstiroki menen belgili kompaniya bolıp tabıladı. Formula 1 poygalarida 15 ten zıyat jeńiske erisken<ref>[https://web. archive. org/web/20160808204006/http://www. wise-motorist. com/ferrari/ " Ferrari" ]</ref>. Ferrari avtomobilleri ádetde tezlik, sánat hám baylıq ramzi retinde kóriledi<ref>https://en. wikipedia. org/wiki/Ferrari#cite_note-12</ref>. Ferrari avtomobilleri 165 000 kvadrat metr (16, 5 gektar ) [[:ru:Maranello|Maranello]] zavodında islep shiǵarıladı. 2014-jılda Ferrari [https://brandfinance. com/ Brand Finance] tárepinen dúnyadaǵı eń kúshli brend dep tapildi<ref>[https://web. archive. org/web/20160202035054/http://brandfinance. com/news/ferrari--the-worlds-most-powerful-brand/ " Ferrari - dúnyadaǵı eń kúshli brend" ]</ref>. 2018-jıl iyun ayında [[:ru:Ferrari 250 GTO|1963-yilgi 250 GTO]] 70 million dollarǵa sotilib, tariyxdagi eń qımbat avtomobilge aylandı<ref>https://en. wikipedia. org/wiki/Ferrari#cite_note-Hemmings-20180605-15</ref><ref>[http://www. bonhams. com/auctions/21917/lot/3/ " Ferrari GTO 35 million dollarǵa eń qımbat avtomobilge aylandı" ]</ref>. 2021-jıl jaǵdayına kóre, Ferrari 52, 21 milliard dollar menen [[:en:Automotive industry|bozor kapitallashuvi boyınsha 10 -iri avtomobil óndiriwshisi esaplanadı]]<ref>[https://companiesmarketcap. com/automakers/largest-automakers-by-market-cap/ " Bazar kapitallashuvi boyınsha eń iri avtomobil óndiriwshilari" ]</ref>.
= Tariyxı =
[[File:Ferrari-enzo-cavallo-rampante.jpeg|left|thumb|Enzo Ferrari jáne onıń artında Ferrari ramzi ''Kavallino Rampante'']]
1929 -jılda [[:ru:Ferrari,  Entso|Enzo Ferrari]] shtab-kvartirasi [[Modena (Pennsylvania)|Modenada]] jaylasqan [[:en:Scuderia Ferrari|Scuderia Ferrari]] kompaniyasın shólkemlestirgen. Ol daslep jol avtomobillerin islep shıǵarıw ideyasına qızıqmaǵan edi. Scuderia Ferrari (aytılıw [[:en:Help:IPA/Italian|[skudeˈriːa]]]) sózbe-sóz " Ferrari turaqlı" degen mánisti ańlatadı hám ádetde " Ferrari jámááti" mánisinde isletiledi. Ferrari mırza aydawshılar ushın [https://www. alfaromeo. com/ Alfa Romeo] báyge avtomobillerin aldı hám maydanǵa túsirdi 1933-jılda Alfa Romeo óziniń ishki báyge jámáátin tark etdi hám [https://www. ferrari. com/en-EN/formula1 Scuderia Ferrari] onıń jumısshı toparın iyeledi<ref>[https://web. archive. org/web/20160529233540/http://auto. ferrari. com/en_EN/ongoing-heritage/company/history/history-of-enzo/ " Enzo Ferrari tariyxı" ]</ref>. ''Scuderia Alfaning'' eń sońǵı texnikalıq qásiyetlerine iye Gran-pri avtomobillerin aldı hám [[:en:Tazio Nuvolari|Tazio Nuvolari]] hám [[:en:Achille varzi|Axille varzi]] sıyaqlı kóplegen ataqlı aydawshılardı maydanǵa túsirdi. 1938-jılda Alfa Romeo taǵı óziniń báyge iskerligin óz ishine alıp, ''[[:ru:Alfa Corse|Alfa Corse]]''[[:ru:Alfa Corse|ni]] quradı''. '' [[Milan (Michigan)|Milanda]] hám Enzo Ferrarini jańa báyge bólimi menejeri retinde yolladi. usınıń menen [[:en:Scuderia Ferrari|Scuderia]] Ferrari tarqatıp jiberildi<ref>[https://web. archive. org/web/20160529233540/http://auto. ferrari. com/en_EN/ongoing-heritage/company/history/history-of-enzo/ " Enzo Ferrari tariyxı" ]</ref>.

1939 -jıl sentyabr ayında Ferrari keminde tórt jıl dawamında báyge yamasa báyge avtomobilleri menen baylanıslı halda Ferrari atınıń isletmaslik shárti menen Alfa Romeoni tark etdi<ref name="ReferenceA">" Enzo Ferrari tariyxı". auto. ferrari. com. 2016 -jıl 29 -mayda túp nusqadan arxivlanǵan.</ref>. Bir neshe kúnden keyin onıń shtab-kvartirasi eski ''[https://www. ferrari. com/en-EN/formula1 Scuderia Ferrari] zavodlarında jaylasqan [[:en:Auto Avio Costruzioni 815|Auto Avio Costruzioni]]'' kompaniyasına tiykar salındı. 1940 -jılda Ferrari [https://web.archive.org/web/20221002041605/https://www.uz/ upwiki. one/wiki/Type_Four_platform Fiat platformasi] tiykarındaǵı [[:ru:Auto Avio Costruzioni 815|Tipo 815 v]] báyge avtomobilin islep shıǵara basladı. Bul birinshi Ferrari avtomobili edi hám 1940 -jılda [[:ru:Mille Miglia|Mille Miglia]]de depyut etken, biraq Ekinshi Jáhán urısı sebepli ol kem básekine iye edi. 1943-jılda Ferrari zavodı [[:ru:Maranello|Maranelloga]] kóship ótti, sondan berli zavod sol qalada qaldı. Zavod Birlespeshiler tárepinen bombardimon etilgen hám keyinirek qayta qurılǵan.
[[File:Ferrari 125 S.jpg|thumb|Ferrari 125 S markası]]
Birinshi Ferrari nıshanına iye avtomobil [[:en:Ferrari 125 S|1947-jıl 125 S]] bolıp, 1, 5 L v12 dvigateli menen úskenelestirilgen. Enzo Ferrari qalelamagan halda Scuderia Ferrari kompaniyasın finanslıq támiynlew ushın óz avtomobillerin yasadi hám sotdi<ref>[https://web. archive. org/web/20180929194626/https://www. dkeng. co. uk/company/The_History_of_Ferrari. html " Ferrari tariyxı DK Engineering" ]</ref>.

''Scuderia Ferrari'' atı zavod báyge mashinaların ańlatıw hám olardı klientler gruppaları tárepinen islep shıǵarılǵan avtomobillerden ajıratıp turıw ushın qayta tiklendi<ref name="ReferenceA"/>.

1960 -jılda kompaniya [https://sefac. co. za/ SEFAC SpA] (Società Esercizio Fabbriche Automobili e Corse) atı astında mámleket korporatsiyasi retinde qayta dúzilgen<ref>[http://www. fundinguniverse. com/company-histories/ferrari-s-p-a-history/ " Ferrari S.p. A. History" ]</ref>.

1969 -jıl basında Fiat Ferrari'ning 50% úlesin aldı. Tuwrıdan-tuwrı nátiyje ámeldegi investitsiya qarjlarınıń kóbeyiwi boldı hám islep shıǵarıwdı Fiatning Turindagi zavodınan Ferrari dvigatelli Fiat Dino ótkeriw ushın mólsherlengen zavodtı keńeytiw boyınsha jumıslar tezlik penen baslandı. Ferrari qatarına jańa model investitsiyaları da o'sdi.
[[File:Ferrari_166MM_Barchetta.JPG|thumb|Ferrari 166 MM Barchetta]]
1988-jılda Enzo Ferrari [[:ru:Ferrari F40|Ferrari F40]] dıń shıǵarılishini qadaǵalaw etdi. Sol jıldıń aqırında opatınan aldın shıǵarılǵan sońǵı jańa Ferrari edi. 1989 -jılda kompaniya Ferrari SpA dep qayta at berildi<ref>[http://www. fundinguniverse. com/company-histories/ferrari-s-p-a-history/ " Ferrari SpA tariyxı" ]</ref>. 2002-jıldan 2004-jılǵa shekem Ferrari sol waqıttaǵı eń operativ modeli bolǵan [[:ru:Ferrari,  Entso|Enzo ni]] islep shıǵardı. Ol usınıs etilgen hám kompaniya tiykarlawshisi Enzo Ferrari húrmetine atalǵan. Ol F40 hám F50 den dawam etiwshi F60 dep atalıwı kerek edi, lekin olar onı Enzo dep atawdı. Daslep ol sadıq hám turaqlı klientlerge usınıs etilgen, hár bir 399 (Vatikanǵa qayırqomlıq ushın berilgen 400 dane avtomobilden tısqarı ) bahası 650 000 dollardı quraǵan.

2012-jıldıń 15-sentyabrinde ma`nisi 162 million dollardan artıq bolǵan 964 Ferrari avtomobili [https://silverstonef1. ru/ Silverstoun] trassasida bolıp ótken Ferrari Driving Days ilajında qatnasdı hám Silverstoun trassasida jáhán rekordini ornatdi<ref>[http://skiddmark. com/2012/09/felipe-massa -and-marc-gene-lead-a-record-breaking-parade-of-ferraris-at-silverstone/ " Felipe Massa and Marc Gene lead a record breaking parade of Ferraris at Silverstone" ]</ref>.

Ferrarining burınǵı bas direktorı hám baslıǵı [[:en:Luca Cordero di Montezemolo|Luka Di Montezemolo]] 23 jıldan keyin kompaniyadan iste'foga shıqtı. Onıń ornına [[:en:Amedeo Felisa|Amedeo Felisa]] keldi hám aqır-aqıbetde, 2016 -jıl 3-mayda Amedeo iste'foga shıqtı jáne onıń ornına Ferrari kompaniyasınıń bas direktorı hám Ferrari kompaniyası baslıǵı [[:ru:Mark'onne,  Serdjo|Serxio Markionne]] keldi. 2018-jıl iyul ayında Markionne ornına basqarıw keńesi aǵzası [https://www. reuters. com/article/orubs-ferrari-ceo-idRUKBN28 L0 R7-ORUBS Lui Kamilleri] bas direktor,[[:en:John Elkann|Jan Elkann]] bolsa baslıq etip tayınlandi<ref>[https://www. reuters. com/article/us-fiatchrysler-ceo-ferrari/ferrari-picks-louis-camilleri-as-ceo-elkann-as-chairman-idUSKBN1 KB0 P2 " Ferrari picks Louis Camilleri as CEO, Elkann as chairman" ]</ref>.
2014-jıl 29 -oktyabrda Fiat hám Chrysler óndiriwshileri ortasındaǵı qosıw nátiyjesinde júzege kelgen [[:en:Fiat Chrysler Automobiles|FCA toparı óziniń sánatli brendi Ferrari dıń bóliniwin járiyaladı]]. Maqset Ferrarini ǵárezsiz brendga aylandırıw edi. Onıń úlesi 2015-jılda IPOda sotildi<ref>[http://www. lemonde. fr/economie/article/2014/10/30/ferrari-quitte-fiat-et-rentre-dans-le-circuit-boursier_4515038_3234. html Ferrari]</ref>. Ferrari 2015-jıl 20 -oktyabrda bazar jabılǵannan keyin óziniń dáslepki ǵalabalıq usınısın rásmiy 52 dollarǵa bahaladi<ref>[https://www. cnbc. com/2015/10/20/ferrari-ipo-prices-at-52 share-within-range. html " Ferrari IPO bahaları úlesine $52, diapazonda" ]</ref>.

2020 -jıl 10 -dekabrde bas direktor Lui Kamilleri bas direktor lawazımın ketiwın hám baslıq Jan Elkann turaqlı miyrasxor tańlanmaguncha waqtınshalıq bas direktor lawazımına kirisiwin járiyaladı<ref>[https://www. autosport. com/f1/news/154108/ferrari-ceo-camilleri-announces-shock-retirement " Ferrari CEO Camilleri announces shock retirement with immediate effect" ]</ref>.

2021-jıl 9 -iyun kúni kompaniya sentyabr ayınan baslap Jenevada jaylasqan [https://www. st. com/content/st_com/en. html STMicroelectronics] kompaniyasınan [[:en:Benedetto vigna|Benedetto vigna]] óziniń náwbettegi bas direktorı etip tayınlanǵanın járiyaladı<ref>[https://edition. cnn. com/2021/06/09/business/ferrari-names-new-ceo/index. html " Texnikalıq basqarıwshı óziniń birinshi Ev-ni joybarlawtirayotgani ushın Ferrari-dıń jańa bas direktorı etip tayınlandi" ]</ref>.

=== Prezidentler ===

* [[:ru:Ferrari,  Entso|Enzo Ferrari]] (1939 -1977)
* [https://prabook. com/web/nicola. tufarelli/1314233 Nikola Tufarelli] (1978-1980)
* [https://www. researchgate. net/scientific-contributions/Giovanni-Sguazzini-viscontini-2007208222 Jovanni Sguazzini] (1980-1984)
* [[:ıyt:vittorio Ghidella|vittorio Ghidella]] (1984-1988)
* [https://www. linkedin. com/pub/dir/pietro/fusaro? trk=public_profile_samename_see_all Pietro Fusaro] (1988-1991)
* [[:en:Luca Cordero di Montezemolo|Luka Kordero Di Montezemolo]] (1991-2014)
* [[:ru:Mark'onne,  Serdjo|Serxio Markionne]] (2014-2018)
* [https://www. reuters. com/article/orubs-ferrari-ceo-idRUKBN28 L0 R7-ORUBS Lui Kamilleri] (2018-2020 )
* [[:en:John Elkann|Jan Elkann]] (2020 -2021)
* [[:en:Benedetto vigna|Benedetto vigna]] (2021-)

= Avtosport =
Kompaniya baslanǵanınan berli avtosport menen shuǵıllanıp, bir qatar taypalarda, atap aytqanda,[https://www. formula1. com/ Formula 1] hám sport avtomobilleri báygesinde óziniń [https://www. ferrari. com/en-EN/formula1 Scuderia Ferrari] sport bólindi arqalı, sonıń menen birge, basqa jámáátlerge avtomobiller hám dvigatellerdi jetkiziw hám bir retlik báyge ceriyalarida qatnasıp keledi.

1940 -jıl AAC 815 Enzo Ferrari tárepinen islep shıǵılǵan birinshi báyge mashinası boldı, eger ol Ferrari modeli retinde bayramlanmagan sonda da.
[[File:LaudaNiki19760731Ferrari312T2.jpg|left|thumb|Ferrari 312 T2]]

=== Scuderia Ferrari ===
''Scuderia'' Ferrari avtosportning bir neshe taypalarında qatnasqan, eger ol házirde tek rásmiy túrde Formula 1 de qatnasıp atır. Bul 1950-jılda islengeninen berli Formula 1 jáhán chempionatında turaqlı túrde qatnasqan birden-bir jámáát bolıp tabıladı. [[:en:José Froilán González|Xose Froilan Gonsales 1951-jıl Britaniya Gran-prisida]] jámáátke F1 boyınsha birinshi jeńisin keltirdi.

[[:en:Alberto Ascari|Alberto Askari]] bir jıl ótip Ferrariga birinshi [[:en:List of Formula One World Drivers' Champions|haydovchilar chempionatini usınıs etdi]]. Ferrari chempionatdagi eń ǵarrı hám eń tabıslı jámáát bolıp tabıladı. Bul jámáát derlik barlıq Formula 1 rekordlariga iye.[[:en:2014 Formula One World Championship|2014-jıl jaǵdayına kóre]], jámááttiń rekordlari 15 aydawshılar boyınsha jáhán chempionati, 16 konstruktorlar ortasındaǵı jáhán chempionati, 221 Gran-pri jeńisi, 679 úlken sıpaǵa shıǵıw, 207 pole pozitsiyasi hám 890 ta Grand Prixda 230 ta eń tez aylanıwlardı óz ishine aladı. 2014 -jılda paydalanılǵan 19 trekdan 8 tasi [[:en:Ferrari F2004|F2004]], taǵı 3 tasi [[:en:Ferrari F2003-GA|F2003-GA]],[[:en:Ferrari F2008|F2008]] hám [[:en:Ferrari F10|F10]] tárepinen ornatılǵan davra rekordlariga iye.
[[File:Ferrari F2003-GA.jpg|left|thumb|errari F2003-GA]]
[[File:Ferrari 512 BB LM 2.jpg|left|thumb|Ferrari 512 BB LM 2]]
Ferrari aydawshıları arasında :[[:en:Tazio Nuvolari|Tazio Nuvolari]],[[:en:José Froilán González|Xose Froilan Gonsales]],[[:en:Juan Manuel Fangio|Xuan Manuel Fanjio]],[[:en:Alberto Ascari|Alberto Askari]],[[:en:Luigi Chinetti|Luidji Chinetti]],[[:en:Eugenio Castellotti|Eugenio Kasteletti]],[[:en:Maurice Trintignant|Moris Trintignant]],[[:en:Wolfgang von Trips|volfgang fon Trips]],[[:en:Phil Hill|Pıl Xill]],[[:en:Olivier Gendebien|Olivye Gendexen]],[[:en:Ricardo Rodríguez  (racing driver)|Piter Xillin]], Ginkarindo, Piter Xilix,[[:en:Mike Hawthorn|Ritsian]],[[:en:Ricardo Rodríguez  (racing driver)|Piter Xillin]],[[:en:Chris Amon|Amon]],[[:en:John Surtees|Jan Surtees]],[[:en:Lorenzo Bandini|Lorenzo Bandini]],[[:en:Ludovico Scarfiotti|Ludoviko Skarfiotti]],[[:en:Jacky Ickx|Jeki Ickx]],[[:en:Mario Andretti|Mario Andretti]],[[:en:Clay Regazzoni|Kley Regazzoni]],[[:en:Niki Lauda|Niki Lauda]], [[:en:Carlos Reutemann|Karlos Roytemann]],[[:en:Jody Scheckter|Jodi Shekter]],[[:en:Gilles villeneuve|Gilles vilnev]],[[:en:Didier Pironi|Dide Pironi]],[[:en:Patrick Támbiy|Patrik Támbiy]],[[:en:René Arnoux|Rene Arnoux]],[[:en:Michele Alboreto|Mishel Alboreto]],[[:en:Gerhard Berger|Gerxard Berger]],[[:en:Nigel Mansell|Nayjel Mansel]],[[:en:Eddie Irvine|Maykl Jeylo Barbenst]],[[:en:Michele Alboreto|Maykl Jeylo Albens]],[[:en:Rubens Barrichello|Alain Albens]],[[:en:Felipe Massa|Felipe Massa]],[[:en:Kimi Räikkönen|Kimi Raikkönen]],[[:en:Fernando Alonso|Fernando Alonso]],[[:en:Sebastian vettel|Sebastyan Fettel]],[[:en:Charles Leclerc|Charlz Lekler]] hám [[:en:Carlos Sainz Jr.|kichik Karlos Sayns]] sıyaqlı uqıplı Ferrari aydawshıları bar.

2006 -yilgi máwsim aqırında jámáát basqa F1 jámáátleri menen birge [[:en:Tobacco advertising|tamaki óndiriwshileri menen qáwenderlik shártnamalarini]] tamamlawǵa wáde bergeninen keyin [[:en:Marlboro  (cigarette)|Marlboroga]] olarǵa qáwenderlik etiwine ruqsat beriwde dawam etip, tartıslarǵa sebep boldı. Bes jıllıq shártnamaǵa kelisip alındı jáne bul 2011-jılǵa shekem tawısılmasa da, 2008-jıl aprel ayında Marlboro óziniń Ferrari avtomobil markasınan waz keshti.

Formula 1 den tısqarı, Ferrari kóp jıllar dawamında parallel túrde ámeldegi bolǵan eki programma sportkar báygelerinde de mashinalar menen shuǵıllanǵan.

1949 -jılda [[:en:Luigi Chinetti|Luidji Chinetti]] 166 M tezlikte Ferrarining avtosport boyınsha birinshi jeńisi -[[:en:1949 24 Hours of Le Mans|Le Manda 24 saatlıq]] jeńiske eristi. Ferrari 1953-jılda islengen sport avtomobilleri boyınsha [[:en:World Sportscar Championship|Jáhán chempionatining]] dáslepki jıllarında ústinlik etdi hám óziniń dáslepki toǵız jılınan etti jıl dawamında chempionlikti qolǵa kirgizdi.

1962-jılda chempionat formatı ózgergende, Ferrari 1965-jılǵa shekem hám 1967-jılǵa shekem hár jılı keminde bir taypada ataqlardı qolǵa kirgizdi. Enzo 1973-jıldan keyin sport avtomobilleri báygesin ketiwǵa hám Scuderia Ferrariga tek Formula 1 ge itibar qaratıwǵa ruqsat beriwge qarar etiwinen aldın [[:en:1972 World Sportscar Championship season|1972-yilgi Makes jáhán chempionatında]] Ferrari bir juwmaqlawshı chempionlikti qolǵa kirgizdi.

Ferrari sport avtomobilleri boyınsha jáhán chempionati máwsimlerinde olar [[:en:24 Hours of Le Mans|Le Manning 24 saatida]] kóbirek utıwdı, zavod jámááti bolsa 1954-jılda birinshi ret uttı. Keyin, 1960 -jıldan [[:en:1964 24 Hours of Le Mans|1964-jılǵa shekem]] izbe-iz besew jeńiske erisildi. Luiji Chinetti basshılıǵındaǵı [[:en:North American Racing Team|Arqa Amerika báyge jámááti (NART)]][[:en:1965 24 Hours of Le Mans|Ferrari 1965-jılda]] Le Mansdagi sońǵı jeńisin qolǵa kirgizdi.

Eger Scuderia Ferrari 1973-jıldan keyin sport avtomobillerinde qatnaspaǵan bolsa -de, olar waqıtı -waqıtı menen jeke shaxslar ushın hár qıylı tabıslı sport avtomobillerin yasadilar. Bularǵa 1970-jıllarda [[:en:Ferrari Berlinetta Boxer|512 BB LM]], 1990 -jıllarda [[:en:IMSA GT Championship|IMSA GT chempionatında]] jeńimpaz shıqqan [[:en:Ferrari 333 SP|333 SP]] hám házirde óz klasslarında chempionlikti qolǵa kiritip atırǵan [[:en:Ferrari 458|458 GT2 hám GT3 kiredi.]]

=== Basqa jámáátler ushın báyge avtomobilleri ===
Óziniń pútkil tariyxı dawamında Ferrari óziniń [[:en:Scuderia Ferrari|Scuderia Ferrari]] jámáátinen tısqarı, basqa qatnasıwshılarǵa báyge avtomobillerin jetkezip bergen.

1950-1960 -jıllarda Ferrari bir qatar jeke qatnasıwshılar hám basqa jámáátlerge Formula 1 avtomobillerin jetkezip bergen. Ataqlı mısallardan biri [[:en:Tony vandervell|Toni vandervell]] jámááti bolıp, olar ózleriniń [[:en:vanwall|vanwall]] avtomobillerin jaratıwdan aldın [[:en:Thinwall Special|Thinwall Special]] ózgertirilgen Ferrarilar menen báygege shıǵıwǵan.[[:en:North American Racing Team|Arqa Amerika báyge komandasınıń]] 1969 -yilgi máwsimdiń sońǵı úsh raundidagi qatnasıwları Scuderia Ferraridan basqa jámááttiń Ferrari avtomobili menen Jáhán chempionati Gran-prisiga kiriwiniń sońǵı jaǵdayları edi<ref>https://en. wikipedia. org/wiki/Ferrari#cite_note-28</ref>.

[[:en:A1 Grand Prix|Ferrari 2008-2009 -yilgi máwsimnen baslap A1 Grand Prix]] ceriyasi ushın v8 dvigatelleri menen tolıq avtomobillerdi jetkezip berdi<ref>[https://web.archive.org/web/20221007163421/http://www.uk/ eurosport. yahoo. com/11102007/4/ferrari-s-a1 gp-deal. html " Ferrari's A1 GP Deal" ]</ref>. Mashina Rori Birn tárepinen islep shıǵılǵan hám 2004-yilgi Ferrari Formula 1 mashinasına uqsap jaratılǵan.

[[:en:Ferrari 458|Ferrari házirde óziniń 458-báyge versiyasi]] ushın klient GT programmasın jumısqa túsiredi hám bunı 1990 -jıllardıń aqırındaǵı 355-den aldınǵı 458-dıń ótken zamanlasları ushın ámelge asırdı.[[:en:Risi Competizione|American Risi Competizione]] hám Italiyanıń [[:en:AF Corse|AF Corse]] jámáátleri sıyaqlı jeke jámáátler Ferrari GT báygeshıları menen jıllar dawamında júdá tabıslı boldı.[[:en:Audi R8|Audi R8]],[[:en:McLaren MP4-12 C|McLaren MP4-12 C]] hám [[:en:BMW Z4  (E89 )|BMW Z4 (E89 )]] dıń bunday báyge versiyaları menen báseki qılıw ushın shıdamlı sport avtomobilleri báygesi ushın islep shıǵarılǵan bul avtomobil tabıslı boldı, biraq ózinden aldınǵı [[:en:Ferrari F430|F430]] sıyaqlı tabıslı emes.[[:en:Ferrari Challenge|Ferrari Challenge]]- bul [[:en:Ferrari 458|Ferrari 458]] ushın bir retlik báyge ceriyasi bolıp tabıladı. [[:en:Ferrari FXX|TheFXX]] jol háreketi ushın nızamlı emes hám sol sebepli tek trek waqıyaları ushın isletiledi.

= Avtomobilleri =
[[File:1947_Ferrari_166_Inter_Touring_Berlinetta_0043S_-_fvl.jpg|thumb|1947-yilgi Ferrari 166 Inter Touring Berlinetta]]
Ferrari atı menen islep shıǵarılǵan birinshi avtomobil [[:en:Ferrari 125 S|125 S]] edi. Bul kishi eki otırǵıshlı sport/poyga v12 avtomobilinen tek ekewi islep shıǵarılǵan. 1949 -jılda [[:en:Ferrari 166 Inter|166 Inter]] usınıldı, bul kompaniyanıń iri sayaxat avtomobilleri bazarına sezilerli qádem qoyǵanın ańlatadı. Birinshi 166 Inter [[:en:Carrozzeria Touring Superleggera|Carrozzeria Touring Superleggera]] tárepinen islep shıǵılǵan kuzovli tórt otırǵıshlı (2+2) [[:en:Berlinetta|berlinetta]] kupesi edi. Jol avtomobilleri demde Ferrari satıwınıń tiykarǵı bólegine aylandı.

Dáslepki Ferrari avtomobillerinde, ádetde,[[:en:Pininfarina|Pininfarina]],[[:en:Carrozzeria Scaglietti|Scaglietti]],[[:en:Zagato|Zagato]],[[:en:vignale|vignale]] hám [[:en:Gruppo Bertone|Bertone]] sıyaqlı ǵárezsiz tárbiyashılar tárepinen islep shıǵılǵan hám maslastırılǵan kuzovlar bar edi.

Túp jol avtomobilleri ádetde eki otırǵıshlı old dvigatelli v12 lar edi. Bul platforma 1950-1960 -jıllar dawamında Ferrariga áp-áneydey xızmet etken. 1968 -jılda [[:en:Dino  (automobile)|Dino]] birinshi eki otırǵıshlı arqa orta dvigatelli Ferrari retinde usınıldı. Dino tiykarınan v6 dvigateli menen islep shıǵarılǵan, biraq v8 modeli de islep shıǵılǵan. Bul arqa orta dvigatel tártibi 1980-1990 -jıllar hám házirgi kunge shekem kóplegen Ferrarilarda qollanila baslandı. Házirgi jol avtomobilleri ádetde v8 yamasa v12 dvigatellerinen paydalanadı, v8 modelleri markanıń ulıwma óndirisiniń yarımınan kóplegenin quraydı. Tariyxan Ferrari da [[:en:Flat-12 engine|yassi 12]] dvigatel islep shıǵarǵan.

Birqansha waqıt Ferrari orta dvigatelli v8 avtomobilleriniń (2+2) versiyasın jarattı. Eger olar 2 otırǵıshlı kásipleslerinen talay parq qilsa da, GT4 hám Mondial da 308 GTB menen bekkem baylanıslı edi.
[[File:Ferrari Berlinetta Boxer.jpg|thumb|Ferrari Berlinetta Boxer]]
Ferrari 1973-jılda [[:en:Ferrari Berlinetta Boxer|Berlinetta Boxer]]menen orta dvigatelli 12 cilindrli jangga kirdi. Keyinirek [[:en:Ferrari Testarossa|Testarossa]] (sonıń menen birge, orta dvigatelli 12 cilindrli) barlıq dáwirler degi eń ataqlı hám ataqlı Ferrari jol avtomobillerinen biri bolıp qalıp atır.

Kompaniya, sonıń menen birge, bir neshe old dvigatelli (2 + 2) avtomobillerin islep shıǵardı, olar jaqında v12 modeli [[:en:Ferrari GTC4 Lusso|Lusso]] hám v8 modelleri [[:en:Ferrari Roma|Roma]],[[:en:Ferrari Portofino|Portofino]] hám [[:en:Ferrari GTC4 Lusso|Lusso T]]menen juwmaqlandi. Kaliforniya v8 old dvigatelli (2+2) grand touring sport avtomobilleriniń ataqlı ámeldegi model liniyasini baslaǵanlıǵı menen ataqlı.

2010 -jıllardıń basınan [[:en:Ferrari LaFerrari|LaFerrari]]menen baslap, itibar ǵárezsiz tárbiyashı qurıwshılardan paydalanıwdan shetke shıǵıp, házirgi standartqa aylantırildi, Ferrari óziniń barlıq jol avtomobilleri dizayni ushın Centro Stile Ferrarining ishki dizayniga tayandi.
 {| class=" wikitable mw-collapsible mw-collapsed"
|+
! [[:en:Ferrari 296 GTB|296 GTB]]
[[:en:Ferrari 296 GTB#GTS|296 GTS]]
! [[:en:Ferrari F8|F8 Tributo]]
[[:en:Ferrari F8#F8 Spider|F8 Spider]]
! [[:en:Ferrari Portofino M|Portofino M]]
! [[:en:Ferrari 812 Superfast|812 Superfast]] [[:en:Ferrari 812 Superfast#812 GTS|812 GTS]] [[:en:Ferrari 812 Superfast#812 Competizione|812 Competizione812 Competizione A]]
! [[:en:Ferrari SF90 Stradale|SF90 Stradale]] [[:en:Ferrari SF90 Stradale#SF90 Spider|SF90 Spider]]
|-
|* 2021-jılda usınıs etilgen
* Arqa orta dvigatel, arqa dóngelek
* Sport avtomobili
* PHEv Twin-turbo v6 dvigateli
* Sport kupesi / Hard-tap kabriolet
|* 2019 -jılda usınıs etilgen
* Arqa orta dvigatel, arqa dóngelek
* Sport avtomobili
* Eki turboli v8 dvigatel
* Sport kupesi / Hard-tap kabriolet
|*2017-jılda usınıs etilgen
* Old hám orta dvigatel, arqa dóngelek
* (2+2) grand tourer
* Eki turboli v8 dvigatel
* Qattı ústki kabriolet
|* 2017-jılda usınıs etilgen
* Old hám orta dvigatel, arqa dóngelek
* Úlken sayaxatshı 
* v12 dvigatel
* Sport kupesi / Hard-tap kabriolet
|* 2019 -jılda usınıs etilgen
* Old orta dvigatel, arqa dóngelek
* (2+2) grand tourer
* Eki turboli v8 dvigatel
* Sport kupesi
|-
| 
|[[File:Ferrari Portofino M IMG 4351.jpg|thumb]]
|[[File:2019 Ferrari 812 Superfast S-A 6. 5.jpg|thumb]]
|[[File:2019 Ferrari SF90 Stradale.jpg|thumb]]
| 
|}

=== Maslastırıw ===
1950-1960 -jıllarda klientler mashinalardı tuwrıdan-tuwrı zavoddan harid ete baslawdi<ref>[http://autoweek. com/article/car-news/ferrari-offers-tailor-made-program " Ferrari-usınıslar -maslastırılǵan -programma" ]</ref>. Maranellodan shıqqan hár bir Ferrari individual klienttiń buyırtpasına muwapıq islep shiǵarıladı. Usı mánisten alıp qaraǵanda, hár bir avtomobil málim bir klient qálewiniń ayriqsha nátiyjesi bolıp tabıladı.

Ferrari bul kontseptsiyanı óziniń aldınǵı Carrozzeria Scaglietti programması menen rásmiylestirdi. Bul jerde usınıs etilgen variantlar báyge otırǵıshları, arqa kórinis kameraları hám basqa arnawlı bezewler sıyaqlı ádetiy edi. 2011-jıl aqırında Ferrari bul filosofiyanıń zárúrli jańalanıwın járiyaladı. '''Tailor Made programması''' klientlerge processtiń hár bir basqıshında qarar qabıllaw ushın Maranellodagi dizaynerlar menen islew imkaniyatın beredi. Bul programma arqalı derlik hár qanday bezew, hár qanday sırtqı reń yamasa hár qanday ishki material klienttiń qálewine qaray boladı. Programma túp dástúrdi dawam ettiredi hám hár bir avtomobildiń ayriqshalıǵı ideyasın aytıp otedi<ref>Lingeman, Jeyk (2011-jıl 5-dekabr). " Ferrari-usınıslar -maslastırılǵan -programma". ''Avtomobil hápteligi''. 2018-jıl 12-avgustda túp nusqadan arxivlangan</ref>.

=== Superkarlar ===
[[File:SC06 2003 Enzo Ferrari 2.jpg|thumb|Enzo Ferrari]]
1984-jıl [[:en:Ferrari 288 GTO|288 GTO]] Ferrari superkarlari qatarında birinshisi esaplanadı. Bul násil [[:en:Enzo Ferrari  (automobile)|Enzo Ferrari]] arqalı [[:en:LaFerrari|LaFerrarigacha]] cho'ziladi. 2019 -jıl fevral ayında 89 -Jeneva xalıq aralıq avtosalonida Ferrari óziniń sońǵı orta dvigatelli v8 superkari [[:en:Ferrari F8 Tributo|F8 Tributoni]] kórsetiw etdi<ref>[https://web.archive.org/web/20230131020600/https://magazine/ ferrari. com/en/cars/2019/02/27/news/reveal-ferrari-f8-tributo-54421/ " The Ferrari F8 Tributo" ]</ref>.

[[:en:Ferrari SF90 Stradale|Ferrari SF90 Stradale]] PHEv (Plug-ın Hybrid Electric vehicle) arxitekturasına iye bolǵan birinshi Ferrari bolıp, ol jaǵdayda ishki yonuv dvigateli ush elektr motor menen birlestirilgen, olardan ekewi ǵárezsiz hám old o'qda, úshinshisi bolsa old aksda jaylasqan<ref>[https://www. engadget. com/2019/05/29/ferrari-sf90 -stradale-plug-ın-hybrid " Ferrari's first production plug-ın hybrid iyis its fastest supercar yet" ]</ref>.

=== Ferrari arnawlı joybarları ===
" Arnawlı joybarlar" programması 2000-jıllardıń aqırında Ferrari kompaniyasınıń jekelestiriw xızmeti retinde jumısqa túsirilgen bolıp, klientlerge zamanagóy Ferrari jol avtomobilleri tiykarında tayarlanǵan bir retlik jeke avtomobillerge ıyelew imkaniyatın beredi<ref>[http://www. autoblog. com/2009/12/11/ferrari-p540 -superfast-aperta-revealed-second-from-special-proj/ " Ferrari P540 Superfast Aperta revealed, second from Special Projects program" ]</ref>. Injenerlik hám dizayn Ferrari tárepinen, geyde [[:en:Pininfarina|Pininfarina]] yamasa [[:en:Fioravanti  (automotive)|Fioravanti]] sıyaqlı sırtqı dizayn úyleri menen sheriklikte ámelge asıriladı hám transport quralları jol nızamlılıǵı ushın tolıq juwapkerlikti aladı<ref>Neff, Jan (2009 -jıl 11-dekabr). " Ferrari P540 Superfast Aperta arnawlı joybarlar programmasınan ekinshisi payda boldı". ''autoblog. com''. 2014-jıl 14-dekabrde túp nusqadan arxivlanǵan</ref>.

Bul baǵdarlama sheńberinde juwmaqlanǵan birinshi avtomobil 2008-jılda yapon biznesi basshısı tárepinen buyırtpa etilgen [[:en:Ferrari SP1|SP1]], ekinshisi bolsa amerikalıq kollektor tárepinen buyırtpa etilgen [[:en:Ferrari P540 Superfast Aperta|P540 Superfast Aperta]] edi. Tómende ommaga daǵaza etilgen Arnawlı joybarlar avtomobilleri dizimi keltirilgen:
 {| class=" wikitable"
|+
! Atı
! Súwret
! Jıl
! Buyırtpashı
|-
| SP1
| [[File:Ferrari SP1.jpg|thumb]]
| 2008-jıl
| Junichiro Hiramatsu<ref>[https://web. archive. org/web/20141205051800/http://www. carbodydesign. com/archive/2008/11/12-ferrari-sp1/ Archived]</ref>
|-
| P540 Superfast Aperta
| [[File:Ferrari P540 Superfast Aperta.jpg|thumb]]
| 2009 -jıl
| Edvard Uolson<ref>[http://blog. caranddriver. com/ferrari-p540 -superfast-aperta-a-one-off-based-az waqıt-a-one-off/ " Ferrari P540 Superfast Aperta: A One-Off Based az waqıt a One-Off"]</ref>
|-
| SuperAmerika 45
| 
| 2011-jıl
| Piter Kalikov<ref>[http://autoweek. com/article/car-news/ferrari-superamerica-45-one-599 -created-wealthy-american-customer " Ferrari Superamerica 45: One-off 599 created for wealthy American customer" ]</ref>
|-
| SP12 EC
| [[File:FerrariSP12EC.jpg|thumb]]
| 2012-jıl
| Erik Klapton<ref>[http://autoweek. com/article/car-life/ferrari-and-pininfarina-finish-claptons-customized-512 bb-homage " Ferrari and Pininfarina finish Clapton's customized 512 BB homage" ]</ref>
|-
| SP30
| [[File:Ferrari SP30.jpg|thumb]]
| 2013-jıl
| Cheerag Arya<ref>[http://www. carbodydesign. com/2012/08/ferrari-sp-arya-one-off-ın-the-works/ " Ferrari SP Arya one-off ın the works" ]</ref>
|-
| SP FFX
| [[File:Ferrari SP FFX.jpg|thumb]]
| 2014-jıl
| Shin Okamoto<ref>[https://web. archive. org/web/20141214104608/http://www. cavallino. com/2014/04/01/ferrari-gathering-ın-japan-showcases-two-one-off-models/ " Yaponiya jıynalısı eki bir retlik modelge ega"]</ref>
|-
| Ferrari F12 TRS
| [[File:Festival_automobile_international_2015_-_Ferrari_F12_TRS_-_008.jpg|thumb]]
| 2014-jıl
| 
|-
| Ferrari SP Amerika
| [[File:Ferrari_SP38_Deborah%2C_Grand_Basel_2018_(Ank_Kumar%2C_Infosys)_02.jpg|thumb]]
| 2014-jıl
| Denni Vegman<ref>[http://gtspirit. com/2014/09/24/one-off-2015-ferrari-f12-sp-america-snapped-ın-public/ " One-off 2015 Ferrari F12 SP America snapped ın public"]</ref>
|-
| Ferrari 458 MM Speciale
| [[File:FoS20162016_0624_132509AA_(27809762691).jpg|thumb]]
| 2016 -jıl
| 
|-
| SP275 RW Competizione
| [[File:Ferrari SP275 RW Competizione.jpg|thumb]]
| 2016 -jıl
| Rik Uorman<ref>[https://www. motorauthority. com/news/1108004_full-details-az waqıt-the-one-off-ferrari-sp-275-rw-competizione " Full details az waqıt the one-off SP 275 RW Competizione" ]</ref>
|-
| Ferrari J50
| [[File:J50 at London Design Museum 2018.jpg|thumb]]
| 2017-jıl
| 
|-
| SP38
| [[File:Ferrari_SP38_Deborah%2C_Grand_Basel_2018_(Ank_Kumar%2C_Infosys)_05.jpg|thumb]]
| 2018-jıl
| 
|-
| Ferrari SP3 JC
| [[File:Ferrari_SP3JC.jpg|thumb]]
| 2018-jıl
| Jan Kollinz<ref>[https://www. autoblog. com/2018/11/29/ferrari-sp3 jc-one-off-vintage-ferrari-roadster-look/#slide-7477250 " Ferrari SP3 JC one-off channels vintage roadsters with a color-wheel twist"]</ref>
|-
| P80/C
| [[File:Ferrari P80 C.jpg|thumb]]
| 2019 -jıl
| 
|-
| Ferrari Omologata
| [[File:Ferrari Omologata front.png|thumb]]
| 2020 -jıl
| 
|-
| Ferrari BR20
| 
| 2021-jıl
| 
|}

=== Bio-janar may hám gibrid avtomobiller ===
Etanolda isleytuǵın [[:en:Detroit Auto Show#2008|F430 Spider 2008-yilgi Detroit avtosalonida]] kórsetildi. 2010 -yilgi [[:en:Geneva Motor Show#2010|Jeneva avtosalonida Ferrari óziniń 599]] flagmani gibrid versiyasın usınıs etdi. " HY-KERS kontseptsiyasi" dep atalıwshi Ferrari gibrid sisteması 599 Fioranoning 612 at kúshine 100 at kúshinen kóbirek quwat qosadı. Sonıń menen birge, 2014-jıl ortalarında flagmani LaFerrari óndiriske shıǵarıldı.

=== Ataw qaǵıydaları ===
Ferrari ataw konventsiyasi basıdanoq qural cilindrining úsh xanalı birdey almasınıwınan ibarat bolıp, avtomobildiń maqsetin bildiriwshi qosımshaǵa iye edi. Sol sebepli [[:en:Ferrari 125 S|Ferrari 125 S]] 1, 5 L (1496, 77 cc) v12 dvigateline iye bolıp, unitar sıyımlılıqı 124, 73 kubometr. S- qosımshası bolsa Sporttı ańlatadı. Basqa báyge avtomobilleri de Mille Miglia ushın [[:en:Ferrari 166 MM|Ferrari 166 MM]] sıyaqlı arnawlı báygelerdi ańlatıwshı atlardı aldı. Jolda háreketleniwshi modeller kiritiliwi menen ''Igor Troubetzkoy''ning ''Scuderia Inter'' báyge jámáátinen yoshlangan Inter qosımshası qosıldı. Sol waqıtta ataqlı bolǵan [[:en:Ferrari 166|166]] ceriyali 2, 0 L (1995, 02 cc) dvigatelleri 166, 25 kubometr kólemli hám júdá túrme-túr [[:en:Ferrari 250|250 m<math>^{3}</math> bolǵan dvigatellerge iye edi.]] Ceriyaning ulıwma kólemi 3, 0 L (2953, 21 cc) jáne onıtar 246, 10 kubometrge iye edi. Keyinirek jol avtomobilleri ceriyasi Evropa dep at berildi hám Amerika hám Superamerica ceriyasining eń jaqsısı boldı.

[[:en:Engine displacement|1990-jıllardıń baslarına shekem Ferrari dvigateldiń ózgeriwi]] hám bir qatar cilindrlerge tiykarlanǵan ush cifrlı ataw sxemasına ámel etdi :

* [[:en:Ferrari Dino engine|v6 hám v8]] modellerinde dáslepki eki nomer ushın ulıwma jay almasinuvi (desilitrda) hám úshinshi nomer retinde cilindrler sanı isletilingen. Sonday etip,[[:en:Ferrari Dino|206]] 2, 0 L v6 quwatlı avtomobil edi,[[:en:Ferrari 348|348]] bolsa 3, 4 L v8 den paydalanǵan bolsa -de,[[:en:Ferrari F355|F355]] ushın aqırǵı nomer cilindr basına 5 qaqpaqtı ańlatadı.[[:en:Ferrari 360|360 Modena]] usınıs etilgennen keyin, v8 modelleri ushın nomerler (házirde at hám nomer ámeldegi) tek dvigateldiń ulıwma kólemin ańlatadı. Bul nomning cifrlı kórsetkishi [[:en:Ferrari F430|F430]] ga ótkerildi. F430 dıń almastırıwshı [[:en:Ferrari 458 Italia|458 Italia]], 206 hám 348 menen birdey atawdan paydalanadı.[[:en:Ferrari 488|488]] ilgeri v12 avtomobilleri tárepinen isletilingen sistemadan paydalanadı.
* [[File:1974 Ferrari 365 GT4 Boxer Berlinetta front.jpg|thumb|Berlinetta Boxer 365 GT4 BB]][[:en:v12 engine|v12]] modellerinde bir cilindrning jılısıwı (kub santımetrda) isletilingen. Sonday etip, ataqlı 365 Daytona 4390 kubometr (268 kub dyuym) v12 ge iye edi. Biraq,[[:en:Ferrari 599 GTB Fiorano|599]] sıyaqlı birpara jańa v12 dvigatelli Ferrarilar úsh cifrlı belgilerge iye bolıp, olar tek dvigateldiń ulıwma kólemin yamasa [nominal] altı litrli v12 [[:en:Ferrari 612|612]] sıyaqlı bokschi usılındaǵı belgilerdi ańlatadı.
* [[:en:Flat engine|Tegis 12]] modellerinde birinshi nomer ushın litrdagi jay almasinuvi hám keyingi eki nomer ushın cilindrler sanı isletilingen. Sol sebepli, 512 BB bes litrli tegis 12 (bul halda Berlinetta Boxer) edi. Biraq, original [[:en:Ferrari 365 GT4/BB|Berlinetta Boxer 365 GT4 BB]] bolıp, ol v12 modellerine uqsas tárzde atalǵan.
* [[:en:Ferrari F40|Flagman modelleri (ájaǵa " halo avtomobiller") F40]] hám [[:en:Ferrari F50|F50]] sıyaqlı jıllarda F hárıbinen keyin yubileydan paydalanadı.[[:en:Enzo Ferrari  (car)|Enzo]] bul qaǵıydanı ótkerip jiberdi, eger F60 atı Ferrari Formula 1 avtomobiline qollanılǵan hám geyde Enzoga biriktirilgen.
* [[:en:Ferrari Mondial|1980 Mondial]] hám [[:en:Ferrari Testarossa|1984 Testarossa]] sıyaqlı birpara modeller úsh nomerden ibarat ataw sxemasına ámel etpegen.

Kópshilik Ferrariga olardıń dene usılına tiyisli belgiler de berilgen. Ulıwma alǵanda, tómendegi konventsiyalardan paydalanılǵan :

* Model nomeriniń aqırında jaylasqan '''M (" Modificata") tolıq evolyutsiyanı emes, bálki aldınǵısınıń ózgertirilgen versiyasın ańlatadı (qarang:''' [[:en:Ferrari Testarossa#F512 M|F512 M]] hám [[:en:Ferrari 575 M Maranello|575 M Maranello]]).
* '''GTB''' (" Gran Turismo Berlinetta") modelleri jabıq [[:en:Berlinetta|Berlinettalar]] yamasa [[:en:Coupé|kupelardir]].
* '''GTS''' (" Gran Turismo Scoperta") bul qosımshanı eski Spiderlarda yamasa [[:en:Convertible  (car)|konvertorlarda]] kóriw múmkin ([[:en:Ferrari Daytona#365 GTB/4 and GTS/4|365 GTS/4]] ga qarang). Endi konvertatsiya etiletuǵın modeller "[[:en:Roadster  (automobile)|Spider]]" qosımshasınan paydalanadı ([[:en:Ferrari F355|F355]] Spider hám [[:en:Ferrari 360#Spider|360 Spider]]). Eń sońǵı modellerde bul qosımsha tap modelleri ushın isletiledi ([[:en:Ferrari Dino#Dino 246 GT and GTS|Dino 246 GTS]] hám [[:en:Ferrari F355|F355 GTS]]), bul qosımshanıń ulıwma tuwrı isletiliwi, sebebi " scoperta" " ashılǵan" degen mánisti ańlatadı. Kóbirek adamlar GTSni " Gran Turismo Spyder" dep ataydılar, bul bolsa Ferrari " spyder" hám " targa" ortasındaǵı farqni bilmaydi, degen nadurıs shamanı keltirip shıǵaradı, basqasha atalǵan birden-bir targa esaptan tısqarı esaplanadı.
* [[File:Ferrari_F355_(1999).jpg|thumb|Ferrari F355]] Model nomeriniń aqırında jaylasqan '''GTO (" Gran Turismo Omologata") aldınǵısınıń ózgertirilgen versiyasın ańlatadı. ''' Bul kóshede nızamlı bolǵan halda báygeden paydalanıw ushın mólsherlengen hám rawajlanıwlastırılgan modeldi belgileydi. Tek ush modelde bul ush hárip ámeldegi: 1962-jıl 250 GTO, 1984-jıl 288 GTO hám 2010 -jıl 599 GTO.

Bul ataw sisteması shálkes bolıwı múmkin, sebebi birpara pútkilley basqa transport quralları birdey dvigatel túri hám kuzov usılınan paydalanǵan. Kóplegen Ferrarilarda, sonıń menen birge, olardı anıqlaw ushın basqa atlar (mısalı, Daytona) qoyılǵan. Kóplegen bunday atlar tiykarınan rásmiy zavod atları emes. Daytona atı Ferrarining 1967-jıl fevralında [[:en:24 Hours of Daytona|24 saatlıq Daytona 330 P4]]menen úsh márte tabıslı bolıwın ańlatadı<ref>[https://web. archive. org/web/20110514060332/http://www. wspr-racing. com/wspr/results/wscc/ms1967. html " World Championship 1967" ]</ref>. Tek 19730 -jıldaǵı Daytona 24 saatlıq jarısında NART tárepinen basqarılatuǵın [[:en:Ferrari Daytona#365 GTB/4 and GTS/4|365 GTB/4 Porsche 911]] den keyin ekinshi boldı<ref>[https://web. archive. org/web/20110514060120/http://www. wspr-racing. com/wspr/results/wscc/ms1973. html " World Championship 1973" ]</ref>.

Hár qıylı [[:en:Dino  (automobile)|Dino]] modelleri Enzoning balası Dino Ferrari húrmetine atalǵan hám Ferrari tárepinen Dinos retinde sotilgan.

1990 -jıllardıń ortalarında Ferrari barlıq modellerdiń basına " F" hárıbin qosdı (bul ámeliyat [[:en:Ferrari Testarossa#F512 M|F512 M]] hám [[:en:Ferrari F355|F355]] den keyin tark etilgen, lekin [[:en:Ferrari F430|F430]]menen taǵı qabıl etilgen, biraq onıń miyrasxorı [[:en:Ferrari 458|Ferrari 458]]menen emes).

== Derekler ==

[[Kategoriya:Mashın]]